علت اصلی پسوریازیس: نقش ژنتیک و سیستم ایمنی
پسوریازیس چیست؟
پسوریازیس یک بیماری خودایمنی مزمن است؛ یعنی سیستم ایمنی بدن بهاشتباه سلولهای پوستی سالم را مورد حمله قرار میدهد.
این واکنش باعث میشود چرخه بازسازی پوست بهطور غیرطبیعی سریع شود و در نتیجه، سلولهای مرده روی سطح پوست تجمع پیدا کنند.
علائم شایع شامل:
- لکههای قرمز و پوستهدار روی آرنج، زانو، پوست سر و پشت
- خارش و سوزش
- خشکی و ترکهای دردناک پوست
علت اصلی پسوریازیس: نقش ژنتیک و سیستم ایمنی
مطالعات نشان دادهاند افرادی که یکی از والدینشان مبتلا به پسوریازیس است، احتمال بیشتری برای ابتلا دارند.
اما ژنتیک بهتنهایی عامل بروز نیست، فعالشدن سیستم ایمنی بدن باعث شروع علائم میشود.
در افراد مبتلا، سلولهای T ایمنی بهاشتباه فعال شده و التهاب را در پوست افزایش میدهند.
این فرآیند بهتدریج باعث افزایش رشد سلولهای اپیدرم میشود و ظاهر پوستهپوستهی خاص پسوریازیس را ایجاد میکند.
عوامل محرک بروز یا تشدید پسوریازیس
عوامل متعددی میتوانند باعث فعال شدن بیماری یا تشدید علائم شوند، از جمله:
- استرس
استرس یکی از محرکهای اصلی است که سیستم ایمنی را تحریک و التهاب را تشدید میکند.
- عفونتها
عفونتهای ویروسی یا باکتریایی (مثل گلودرد استرپتوکوکی) میتوانند موجب عود ناگهانی بیماری شوند.
- داروها
برخی داروها مانند بتابلوکرها، لیتیوم یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) ممکن است باعث شروع یا تشدید علائم شوند.
- آبوهوا
هوای سرد و خشک باعث خشکی پوست و بدتر شدن پسوریازیس میشود، در حالی که نور خورشید در حد متعادل میتواند علائم را کاهش دهد.
- مصرف الکل و دخانیات
تحقیقات نشان میدهد مصرف الکل و سیگار ارتباط مستقیم با شدت و گسترش ضایعات پوستی دارد.
آیا سبک زندگی میتواند بر پسوریازیس تأثیر بگذارد؟
بله، مراقبت روزانه از پوست نقش مهمی در کنترل بیماری دارد. آبرسانی منظم، استفاده از کرمهای ترمیمکننده و پرهیز از تحریک پوست میتواند به کاهش التهاب کمک کند.
پیشنهاد میشود از محصولات مرطوبکننده بدون عطر و ترکیبات تسکیندهنده استفاده شود تا سد دفاعی پوست تقویت گردد.
مطالعه مرتبط: خشکی پوست سر
درمانهای متداول پسوریازیس
درمان بسته به شدت بیماری متفاوت است، اما هدف همهی روشها کاهش التهاب، پوستهریزی و کنترل سیستم ایمنی است.
درمانهای موضعی
- کرمها و پمادهای حاوی کورتیکواستروئید
- ترکیبات ویتامین D3
- کرمهای آبرسان و ترمیمکننده
درمانهای سیستمیک
برای موارد شدیدتر، از داروهای خوراکی یا تزریقی استفاده میشود که پاسخ ایمنی بدن را تنظیم میکنند.
نوردرمانی (Phototherapy)
تابش کنترلشدهی نور UV به پوست، یکی از مؤثرترین درمانهای غیرتهاجمی برای کاهش التهاب است.
آیا پسوریازیس قابل درمان است؟
در حال حاضر، پسوریازیس قابل درمان قطعی نیست اما میتوان آن را بهخوبی کنترل کرد. با تشخیص زودهنگام، اصلاح سبک زندگی و انتخاب درمان مناسب، علائم کاهش یافته و دورههای خاموشی طولانیمدت حاصل میشود.
نکات مهم برای پیشگیری از عود مجدد
- از استرس و اضطراب شدید پرهیز کنید.
- پوست خود را همیشه مرطوب نگه دارید.
- از مصرف سیگار و الکل خودداری کنید.
- در فصول سرد از کرمهای محافظ و آبرسان قویتر استفاده کنید.
- با پزشک متخصص پوست برای تنظیم درمان مداوم مشورت کنید.
سؤالات متداول درباره پسوریازیس
- آیا پسوریازیس واگیردار است؟
خیر، این بیماری خودایمنی است و از فردی به فرد دیگر منتقل نمیشود.
- آیا رژیم غذایی خاصی در کنترل آن مؤثر است؟
رژیمهای ضدالتهابی شامل میوهها، سبزیجات، ماهی و امگا ۳ میتوانند کمککننده باشند.
- آیا استرس باعث پسوریازیس میشود؟
بهطور مستقیم نه، اما استرس یکی از قویترین عوامل تشدیدکننده علائم است.
- آیا نور آفتاب مفید است؟
در حد متعادل بله، اما باید از آفتابسوختگی جلوگیری شود.
منابع
- Mayo Clinic – Psoriasis: Causes and Risk Factors
- American Academy of Dermatology – What is Psoriasis?
- Cleveland Clinic – Psoriasis: Symptoms, Causes, and Treatment
- Healthline – Understanding Psoriasis Triggers
- Harvard Health Publishing – Managing Chronic Skin Conditions
